زیارت حرم مریم (حج)
سلجوق - ازمیر
آرامگاه مریم مقدس - باسیلیکای سنت جان - معبد آرتمیس، افس - دهکده شیرینجه
شورای افس (431 میلادی) بر این باور بود که مریم مقدس سالهای آخر زندگی خود را در حوالی افس سپری کرده است. یوحنای رسول از افس، به سراسر آسیای صغیر سفر کرد. با بازگشت به قرون تاریخی میبینیم که اولین زائران در آناتولی، کیبله الهه را پرستش میکردند. بعدها این الهه با آرتمیس الهه یونان ادغام شد و در آرتمیسون بزرگ به عنوان آرتمیس افسی مورد احترام قرار گرفت و زائران را از سراسر منطقه مدیترانه جذب کرد. این فرقههای باستانی با الهههای زن، بعداً در پرستش مریم، مادر عیسی که گمان میرود آخرین سالهای زندگی خود را در افس گذرانده، بازتاب یافت. سنت یوحنای رسول در تپه ایاسولوک در شهر سلجوق، جایی که یک کلیسای چشمگیر توسط ژوستینیان امپراتور بیزانس در قرن 6 ساخته شده، به خاک سپرده شد.
بر اساس این باور، مریم همراه با سنت جان وارد افس شد و آنها سالهای آخر زندگی خود را در این محل گذراندهاند. هنگامی که کشیشهای لازاریست این خانه را در که در ورای چشمانداز آنه کاترین امریش قرار داشت، کشف کردند، متوجه شدند که اهالی دهکده مجاور آن یعنی شیرینجه، قرنها "خواب مریم مقدس" را در این مکان جشن میگرفتهاند. امروز میتوان از خانه مریم مقدس که در مجاورت آن چشمه مقدس و دیوار تاریخی آرزوها قرار گرفته، بازدید کرد.