مساجد چوبی

مساجد چوبی سلجوقی و عثمانی آناتولی نمونه‌های نادر و چشمگیری از معماری مذهبی با استفاده از چوب و تزئینات دست‌ساز هستند. مساجد ستون‌دار و چوبی مسقف در قونیه، آنکارا و کاستامونو از دوره سلجوقیان آناتولی و دوره خان‌نشینی‌ها تا به امروز باقی مانده‌اند. سنت ساخت مساجد با سقف و ستون‌های چوبی تا اوایل قرن 20 در مناطق دور از مرکز در دوره عثمانی ادامه داشت. مساجد با سقف و ستون چوبی در آناتولی در فهرست موقت میراث جهانی یونسکو قرار دارد.

مسجد جامع سیوری‌حصار در اسکی‌شهیر واقع شده و در فهرست موقت میراث جهانی یونسکو قرار دارد. این مسجد بزرگترین مسجد ستون‌های چوبی آناتولی را در خود جای داده و از دوره سلجوقیان باقی مانده است.

مسجد جامع سیوری‌حصار (اولو جامی) به قدمت هشت قرن که همزمان 2500 نفر می‌توانند در آن عبادت کنند، یکی از نمونه‌های نادر مساجد ستون چوبی بزرگ در آناتولی است. این مسجد در مرکز شهر قرار دارد و کلمه اولو به معنی بزرگ، معنای کامل خود را در این اثر پیدا می‌کند.

مسجد جامع آفیون‌کاراحصار، یکی از بزرگترین مساجد شهر است و در دوره سلجوقیان آناتولی بین سالهای 1272 و 1277 ساخته شده است. این مسجد که با حفظ شکل قدیمی خود بازسازی شده، با معماری چوبی و آجری و با کاشی‌کاری‌های لعاب‌دار یکی از نمونه‌های منحصر بفرد دوره سلجوقی است. سقف تیرچه بلوک چوبی که به 9 شبستان کشیده شده، توسط 40 ستون چوبی که سر آنها با تزئینات چکَنده‌سنگ یا استالاکتیت تزئین شده، پشتیبانی می شود.

مسجد گوچلی در سامسون، قدیمی‌ترین مسجد جامع چوبی موجود در ترکیه محسوب می‌شود. این مسجد یکی از شاخص‌ترین نمونه‌های معماری چوبی ترک است. این بنا با استفاده از تکنیک اتصال تیرهای چوبی بدون استفاده از میخ ساخته شده است. هیچ اطلاعاتی در مورد تاریخ ساخت آن وجود ندارد. با این حال، بر اساس آزمایش‌های رادیوکربن، احتمال می‌رود که مسجد در سال 1206 و ایوان در سال 1335 ساخته شده باشد. در سال 2007 مسجد مورد مرمت و بازسازی کامل قرار گرفت.

مسجد بک‌دمیر در روستای کاواک سامسون واقع شده است. اگرچه در مورد تاریخ ساخت آن هیچ نوشته‌ای وجود ندارد، اما تاریخ نقش‌های تاریخی (1877) به عنوان تاریخ ساخت آن پذیرفته می‌شود. طبق یک نظر، طبقه اصلی بنا در سال 1596 ساخته شده است. این مسجد نمونه دیگری از سازه‌های "چوبی" است. این مسجد با نقش و نگارهای مختلف گل و با رنگ‌های طبیعی تزئین شده و در حیاط آن یک شیر آب سنگ‌کاری وجود دارد.

مسجد محمود بیگ در دهکده قصبه واقع در کاستامونو در 18 کیلومتری شمال‌غربی شهر واقع شده است. این تنها اثر در کاستامونو است که در فهرست موقت میراث جهانی یونسکو قرار دارد. این بنا به عنوان مسجد جمعه در سال 1366 توسط امیر محمود بیگ، حاکم خان‌نشینی جانداراوغوللاری ساخته شد. دیوارهای خارجی مسجد از سنگ تراش‌خورده ساخته شده است. سقف منحصراً از چوب ساخته شده و هیچ عنصر فلزی ندارد و از گچ فقط در محراب استفاده شده است. یکی از چشم‌نوازترین و مهمترین عناصر مسجد، دری است که توسط عبدالله پسر نقاش محمود اهل آنکارا ساخته شده است.

مسجد اشرف‌ اوغلو در بئی‌شهیر قونیه، بزرگترین و یکی از اصلی‌ترین مساجد با ستون چوبی در آناتولی است و بین سالهای 1296 الی 1299 ساخته شده است. این مسجد یکی از زیباترین نمونه‌های سنت معماری چوبی ترک است. دروازه بزرگ ساخته شده با مرمر سفید و محراب و منبر بی‌نظیر آن، ساخت سازه از چوب و کاشی با کیفیت برتر را به نمایش می‌گذارد.محراب با کاشی‌های لعاب‌دار تزیین یافته و با 4.58 متر عرض و 6.17 متر ارتفا، بزرگترین محراب کاشی‌کاری‌شده در اطراف قونیه است. این منبر از چوب گردو با کیفیتی عالی و تزئینات فراوان تراشیده شده است. با اشکال هشت ضلعی، پنج ضلعی، ستاره‌ای، هندسی و اشکال گیاهی تزئین شده است. سقف مسجد با تزئینات واضح و با استفاده از روش قلمکاری تزئین شده است. مسجد اشرف اوغلو سازه‌ای منحصر بفرد می‌باشد که شامل تمام ویژگی‌هایی است که در تعداد زیادی از مساجد سلجوقی دیده می‌شود: ستون‌های چوبی متعدد، سقفی کاملاً تزیین شده با چوب و قلمکاری شده، تیری ساخته شده از چوب و تکنیک کنده‌کاری و منبت‌کاری (با استفاده از تکه‌های چوب بهم پیوسته بدون میخ و چسب). این مسجد که نشان‌دهنده شکوه کار سنگ و چوب در آن دوره است، در سال 2012 در فهرست موقت میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.

مسجد آسلان‌خانه: مسجد آسلان‌خانه، واقع در منطقه سامان‌پازاری در آنکارا با نمای بسیار ساده‌اش یک اثر مهم با قدمت هشت قرن است. این مسجد که توسط معمار ابوبکر محمد ساخته شده، به عنوان مسجد آهی شراف‌الدین نیز شناخته می‌شود. این مسجد به دلیل مجسمه شیر باستان مدفون در دیوار مجتمع مقبره، مسجد آسلان‌خانه نامگذاری شده است. مسجد یک طبقه بوده و روی 24 پایه چوبی ایستاده است. سر ستون‌های هر یک از این ستون‌ها که از چوب گردو ساخته شده‌اند، از مصالح رومی-بیزانسی و سنگ مرمر اسپولیا ساخته شده اند. این مسجد سلجوقی با ویژگی‌های معماری و تزئینات خود از همان لحظه ورود به آن، بازدیدکنندگان را با ویژگی‌های معماری و تزئینات خود مجذوب می‌کند.